Profesor Tadeusz Paryjczak (1932-2019)
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Mieczysław Paryjczak urodził się 12 marca 1932 roku w Łopatynie, malowniczej wsi położonej w powiecie berdyczowskim na kresach II Rzeczypospolitej. Lata dziecinne spędził we Lwowie. Profesor często wspominał jak atmosfera tego wielkiego kresowego miasta wpłynęła na Jego charakter i stosunek do ludzi. Uczęszczał do szkoły podstawowej, w której razem w jednej klasie uczyły się dzieci polskie, ukraińskie i żydowskie. Jak podkreśla w swoich wspomnieniach nie było między nimi nieporozumień. Na przełomie lat 1943 i 1944 rodzina Profesora przeprowadziła się do Łańcuta, w którym ukończył szkołę podstawową i miejscowe liceum ogólnokształcące. Te trudne okupacyjne i powojenne lata ukształtowały Jego osobowość. Profesor zawsze podkreślał wielki wpływ jaki wywarli nauczyciele na jego późniejszą drogę życiową.
W 1951 roku, po zdanym egzaminie wstępnym Tadeusz Paryjczak rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej. Dał się poznać jako bardzo dobry student o wybitnych uzdolnieniach eksperymentalnych. Na trzecim roku studiów prof. Edward Józefowicz zaproponował mu zatrudnienie w kierowanej przez siebie Katedrze Chemii Nieorganicznej. Tak rozpoczęła się trwająca 55 lat przygoda Profesora z chemią i nauką. W 1963 roku obronił wykonaną pod kierunkiem prof. Stanisławy Witekowej pracę doktorską na temat utleniania wybranych związków chemicznych indukowanego polem ultradźwiękowym. W latach 1965-1966 odbył staż naukowy w Uniwersytecie im. Łomonosowa w Moskwie. Zainteresował się wtedy tematyką związaną z adsorpcją i katalizą. Po powrocie do kraju rozwinął ten kierunek badawczy w Politechnice Łódzkiej. Profesor był także prekursorem zastosowań chromatografii gazowej w badaniach fizykochemicznych. Pomimo bardzo ograniczonych środków finansowych udało Mu się stworzyć wiodący w kraju ośrodek badań katalitycznych ze szczególnym uwzględnieniem temperaturowo-programowanej redukcji, utleniania, desorpcji i reakcji powierzchniowych. Szczególnie przydatna w badaniach katalitycznych jest opracowana w Zespole Profesora metoda chromatograficzna badania efektów spillover i silnego oddziaływania metal-nośnik. Praktyczne znaczenie miało także opracowanie szybkich metod chromatograficznych badania właściwości sorpcyjnych różnych materiałów, w tym skór naturalnych i syntetycznych oraz tekstyliów i wyrobów papierniczych. Zdobyte doświadczenia posłużyły do opracowania unikatowej monografii „Chromatografia gazowa w badanich adsorpcji i katalizy”, która została dwukrotnie wydana przez Polskie Wydawnictwo Naukowe w latach 1975 oraz 1986. Cieszyła się ona dużym uznaniem środowiska naukowego, została przetłumaczona na język angielski i wydana w Wielkiej Brytanii oraz Kanadzie. Książka ta ugruntowała międzynarodową pozycję Autora. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1976 roku, a tytuł profesora zwyczajnego w 1985 roku. Profesor prowadził wykłady i seminaria z zakresu chemii powierzchni, adsorpcji i katalizy oraz chromatografii. Uczestniczył w wielu projektach badawczych i rozwojowych. Na szczególne podkreślenie zasługuje kierowanie Problemem Międzyresortowym „Fizykochemiczne metody rozdzielania mieszanin i ich automatyzacja”, co umożliwiło zakup specjalistycznej aparatury do prowadzenia zaawansowanych prac naukowych.
Na szczególne podkreślenie zasługuje zainteresowanie Profesora zagadnieniami związanymi z ochroną środowiska, zieloną chemią oraz zrównoważonym rozwojem. Te jakże aktualne problemy zostały przestawione w wydanej w 2005 roku monografii „Zielona Chemia”. Przez szereg lat Profesor prowadził cieszący się dużym zainteresowaniem wykład pod powyższym tytułem.
Profesor był twórcą Łódzkiej Szkoły Adsorpcji i Katalizy. Wypromował 29 doktorów, był opiekunem ośmiu przewodów habilitacyjnych, czterech współpracowników Profesora uzyskało tytuł naukowy. Kierował ponad dwustu pracami dyplomowymi. Jego uczniowie odegrali trudną do przecenienia rolę w rozwoju polskiej chemii i technologii chemicznej. Był szanowanym autorytetem naukowym, wielokrotnie wybieranym do Centralnej Komisji ds. Tytułu i Stopni Naukowych, Komitetu Badań Naukowych oraz komitetów Polskiej Akademii Nauk. Przez prawie trzydzieści lat kierował Instytutem Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej. Był wielokrotnie (łącznie 19 lat) wybierany Dziekanem Wydziału Chemicznego Politechniki. Od 1978 roku był członkiem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. W uznaniu zasług dla rozwoju nauki Senat Politechniki Szczecińskiej nadał w 2002 roku Profesorowi tytuł Doktora honoris causa. Senat Politechniki Łódzkiej wyróżnił Profesora tytułem Doktora honoris causa w 2006 roku.
W trudnych dla Polski i nauki polskiej czasach Profesor Paryjczak zawsze kierował się życzliwością dla ludzi oraz szacunkiem dla wiedzy i prawdy naukowej. Uważał, że poziom nauki i techniki decyduje o rozwoju i pomyślności każdego kraju. Jego zainteresowania nie ograniczały się tylko do chemii i technologii chemicznej. Profesor miał rozległą wiedzę historyczną i kulturalną. Interesował się także sportem. Był prawdziwym polskim patriotą, przekonanym że Polska ma do odegrania ważną rolę w Europie i na Świecie.
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Mieczysław Paryjczak zmarł nagle 17 lipca 2019 roku. Spoczywa na cmentarzu katolickim przy ul. Ogrodowej w Łodzi. Cześć Jego pamięci.
Wojciech Wolf
Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń ŁTN, 2019